Idemo dalje sa obilaskom Srbije. Predlozi za izlete motociklom u Srbiji nastavljaju se danas sa obilaskom mesta Bač i njegovom okolinom.
Nakon kratkog obilaska severa zemlje krećemo lagano prema jugu. Ako sam dobro pregledao foldere sa fotografijama, prva na redu bi bila tvrđava u Baču.
Poslednji put sam tvrđavu Bač obišao baš, baš odavno i dopalo mi se mesto. Od prijatelja sam čuo da je dosta toga odrađeno na tvrđavi, zato i reših da je posetim ponovo a namerno sam “gađao” kraj dana. Na prvu sam primetio razliku i napredak ka boljem. Trava je pokošena, dosta restauratorskih poslova je odrađeno, postavljene su klupice, kiosk sa suvenirima… i mesto je zaista živnulo.
Međutim, samo malo kada bi se potrudili da sve tako skockano i ostane… Dekorativna rasveta je lepo osmišljena ali verujem da bi mesto uveče bilo još atraktivnije kada bi sve postavljene svetiljke i radile, jer bar trećina ih ne radi. Ali ono što me uvek najviše iznervira je kada vidim ostavljeno đubre u vidu omota od sladoleda, paklica cigareta, papira, PVC kesa i flaša…
Zbog mojih poseta tvrđavi pred kraj dana, nažalost, još uvek nisam bio u prilici da uđem i da se popnem na kulu. Celokupni osećaj je ipak veoma pozitivan, moja topla preporuka svima koji vole da obilaze ovakvu vrstu lokaliteta.
Tvrđava u Baču predstavlja najznačajnije i najbolje očuvano srednjevekovno utvrđenje na području Vojvodine. Lokalitet, na kome je tvrđava izgrađena, svedoči o dugom nizu vekova korišćenja ovog prirodno odbranjivog terena, koji je svoju sudbinu vezao za reku Dunav, prirodnu granicu među narodima i civilizacijama.
Nastanak dela današnje tvrđave, vezuje se za period od 1338. do 1342. godine, kada je kralj Karlo Robert Anžujski ojačavao granice kraljevstva. Ovo je vreme uspona cara Dušana i međusobnih srpsko-ugarskih ratnih sukoba, što je kralj Karlo naveo u jednom pismu kao opasnost i razlog za preduzimanje radova na tvrđavi u Baču. Dograđivanje i ojačavanje tvrđave trajalo je nepuna dva veka.
Tvrđava je spolja izgledala dobro utvrđena, moćna, lepo oblikovana i dominirala je plodnom, bačkom ravnicom. Posebnu pažnju privlačila je kružna kula sa balkonima na kamenim konzolama. U unutrašnjosti se isticala kula sa gotičkom kapelom na spratu, donžon kula – najdominantniji objekat tvrđave, pravilne kvadratne osnove, orijentisan dijagonalama prema stranama sveta, sa izdvojenim spiralnim stepeništem na severozapadnoj i isturenim nužnicima na severoistočnoj fasadi. Palate su krasili elementi od terakote, izvedeni u duhu rane italijanske renesanse.
Posebno je značajna bila uloga Bača u odbrani zapadne Evrope od nadiranja Turaka. Upravo s ovog mesta, despot Stefan Lazarević organizovao je odbranu Ugarske od turske vojske, a jedno vreme, ovde je boravila i čitava krstaška vojska pod vođstvom Fridriha Barbarose, u trećem pohodu na Jerusalim. Bač je prvi put pao u turske ruke 1526. godine, nakon bitke na Mohaču, kada je vojsku predvodio sultan Sulejman Veličanstveni.
Zabeležena je uloga „cara“ Jovana Nenada, (pisao sam o njemu u prethodnom postu o Subotici) koji je 1527. godine povratio Bač, kao i to da se nakon njegove pogibije, srpski despot Stefan Berisavljević trudio da ojača sistem odbrane na ovom delu Dunava. Turci su konačno zaposeli bačku trvrđavu 1529. godine, a vlast su uspostavili tek nakon 14 godina. U dužem periodu turske dominacije tvrđava je bila u dubokoj pozadini, sa malobrojnom posadom.
Dragocene podatke o Baču, trvđavi i podgrađu ostavio je Evlija Čelebi. Tokom posete Bača 1665. godine, zapisao je, između ostalog: „To je divna tvrđava na jednom jezeru koje dobiva vodu iz Dunava, ima četvorougaoni oblik, a sva je sazidana od cigle… U ovom gradu nalazi se još jedna velika kula; to je prava kosmorama, koja je okrenuta prema jezeru. Na njoj se nalazi divno odmaralište poput carskog. To je dvorac lep kao Havernek; u njemu se sastaju svi prosvećeni i iskreni prijatelji iz grada da se odmore i razonode.“
Sudeći po dokumentima i starim gravirama grad nije značajno stradao tokom oslobađanja od Turaka 1686. godine. Tokom Rakocijevog ustanka Bač je pretrpeo velike gubitke, a tvrđava je više puta rušena i paljena. Nakon miniranja 1704. godine, trvđava je napuštena.
Onemogućena da ikoga više brani i odbrani počela je da živi novi život – slavne razvaline. Privlačila je pažnju tragača za blagom i onih koji su gotovo dva i po veka raznosili opeku i kamen.
Godine 1948. Tvrđava u Baču dobila je status spomenika kulture, čime je zaustavljeno dalje propadanje i raznošenje materijala, a otvoren put ka organizovanoj brizi za njeno očuvanje.
Vreme proteklo u čekanju da padne mrak da bih u Baču napravio i neku noćnu fotografiju tvrđave, iskoristih za obilazak Hamama – turskog kupatila u samom centru mesta.
U 14. veku su zabeleženi sve češći upadi Turaka. Mnogi pohodi na Turke su kretali iz Bača. U vreme Mohačke bitke i Bač je dao svoju konjicu međutim prodor Turaka nije zaustavljen pa Bač početkom 15. veka nakon Mohačke bitke i pada Beograda, biva osvojen 1529.godine. Posle Mohačke bitke Turci su opustošili Bač i ovaj grad u Bačkoj postaje kadiluk Segedinskog sandžaka i sedište Bačke nahije koja je brojala 70 sela.
Hamam, u centru Bača predstavlja vredno i retko svedočanstvo o vremenu osmanske dominacije na prostoru Vojvodine. Najverovatnije je izgrađen nakon 1578. godine, a beleži ga i Evlija Čelebi prilikom posete Baču 1665. godine. Na osnovu arheoloških nalaza poznato je da je u hamamu bilo šest prostorija (šadrvan-čekaonica i garderoba, halvat-prostorija za kupanje, hazna-rezervoar za vodu i đulhan-ložionica).
Hamam je delimično porušen, ali je sačuvan deo kubeta nad centralnom prostorijom.Tagođe su sačuvani zidovi nekoliko prostorija sa posudama iz tog doba, kao i još vidljivi ostaci keramičkoh cevi koje su služile za razvođenje tople i hladne vode.
Nakon posete hamamu pređoh most koji preko kanala Dunav-Tisa-Dunav vodi do gradske kapije. Neposredno iza kapije nalazi se i Bačka Kalvarija sa koje se pruža lep pogled, sa jedne strane na Bačko šetališe i kanal, dok se sa druge strane vidi kula Bačke tvrđave koja dominira okolinom.
Na kraju ulice Bačka tvrđava, kod kanala i gradske kapije se nalazi katoličko svetilište Kalvarija (isto što i Golgota) koje je u katoličoj religiji mesto hodočašća vernika na Veliki Petak i druge velike praznike. Ima 14 stajanki koje simbolišu događanja – muke, na Hristovom putu ka raspeću.
Kako nastavljamo dalje prema jugu, tako se lagano približavamo i lokacijama koje sam obišao u okolini Novog Sada.
Na izlasku iz sela Banoštor, u smeru ka Novom Sadu, nalazi se Crkva Svetog Rudolfa, koju lokalni meštani nazivaju „švapska”. Katoličke crkve sa neoromaničkim stilom gradnje, puput ove, prava su retkost u fruškogorskim selima.
Sagrađena je 1912. godine na posedu grofa Rudolfa Choteka iz Futoga koji je i finansirao gradnju crkve za tadašnje većinsko nemačko stanovništvo. Visoki toranj je odvojen od centralnog dela crkve i svojevremeno je sadržao tri kitnjasta zvona.
Odlaskom Nemaca nakon završetka rata, crkva je ubrzano propadala jer niko više o njoj nije vodio računa, tako da su danas praktično ostali samo spoljni zidovi, bez svoda. Zapuštene stepenice vode ka ulazu iznad koga se nalazi kapitel u pletenoj ornamentici. Iznad ulaza je mermerna ploča sa datumom izgradnje i imenom sveca kome je posvećena.
Unutrašnje strane zidova su išarane brojnim grafitima i potpisima, a na suprotnom kraju naziru se tragovi oltara. Na vrhu tornja se naziru tragovi kupole koja je nekad postojala, a sada je tu sveo gnezdo jedan par roda.
Nadamo se da vam se sviđaju naši predlozi za putovanje motociklom. Ukoliko imate komentare ili vaše predloge putovanja, možete posetiti našu temu na forumu.
Da li želite da dobijate obaveštenja o novim tekstovima?
Svakog petka ujutro šaljemo email sa listom tekstova koje smo objavili te nedelje, svima koji su se prijavili na BJBikers email bilten. Na taj način možete ostati u toku sa novostima, čak i ako neki tekst propustite u toku nedelje…
