Dvotaktni motori danas nisu toliko zastupljeni kao prethodnih godina ali su i dalje u upotrebi , doduše u dosta manjem broju nego prethodnih godina. Za razliku od četvorotakntih, dvotaknti motori zahtevaju da im se u gorivo doda određeni procenat ulja koje je poznato pod imenom dvotaktol.
Dvotaktni motori nemaju podmazivanje ležajeva radilice, ležajeva klipnjače i zida cilindra preko kartera kao što je to slučaj kod četvorotakntih motora. Kod dvotaktnih motora podmazivanje se obavlja zahvaljujući gore pomenutom dvotaktolu.
Dvotaktol je specijalno ulje napravljeno tako da u svakom trenutku omogući podmazivanje vitalnih delova motora. Budući da imamo dvotaktne motore različitih performansi, počev od onih koje imaju maksimalan broj obrtaja od 4.000 O/min do onih koji ”vrte” i veoma visokih 20.000 O/min.
U skladu sa raznim opterećenjim motora razvijani su i različiti tipovi dvotaktola sposobnih da obezbede podmazivanje i u najzahtevnijim uslovima.
Na tržištu se mogu pronaći razni tipovi ulja ali se sva ulja uglavnom dele na tri kategorije: mineralna ulja, polusintetička i 100% sintetička ulja.
U zavisnosti od finoće prerade i načina dobijanja, generalno se sva ulja dele na sledećih pet kategorija:
Prvu grupu ulja čine ulja koja su najmanje rafinisana. Ova ulja sadrže visok nivo aromatičnih i isparljivih jedinjenja koja razblažuju pravo ulje za podmazivanje.
Druga grupa ulja nastaje dodatnim rafinisanje ulja iz prve grupe. ulja iz druge grupe sadrže manje nečistoća u odnosu na ulja iz prve grupe.
Treća grupa ulja je najrafinisanija i sadrži veoma malo nečistoća i primesa. Ulja iz ove grupe se nazivaju i sintetičkim baznim uljima zbog izuzetne rafinisanosti i ta ulja još nose nazi tehnička mineralna bazna ullja. Ovaj tip ulja su u stvari mineralna ulja koja možete naći na tržištu.
Četvrtu grupu ulja čini polialfaloin materijal koji se stvara putem hemijske reakcije. Polialfaloin je tip polimera koji je vrlo stabilan zbog uniformnih molekula. Ova uniformnost pomaže ulju da zadrži svoju molekularnu strukturu kroz velike temperaturne razlike.
Peta grupa ulja su sintetski esteri koji su takođe nastali hemijskom reakcijom. Ove supstance uglavnom imaju vrlo visoku termičku stabilnost i ne mešaju se sa mineralnim uljima i na tržištu noze naziv 100% sintetička (100% synthetic ili Full synthetic). Pored ovih oznaka na ambalaži bi trebala da se nalazi i oznaka ”ester” koja označava da se radi o potpuno sintetičkom ulju.
Za nas su zanimljive samo poslednje tri grupe ulje. Treća grupa ulja su mineralna ulja i ona su nastala u toku prerade nafte. Četvrta i peta grupa ulja nastale su u labaratorije i zato ih nazivamo sintetičkim uljima.
Ulja iz četvrte grupe nazivamo polusintetičkim uljima, najjednostavnije objašnjenje ovog tipa ulja je to da je ono pomešano sa mineralnim uljem u određenom odnosu. Na tržištu postoje polusintetička ulja sa 70% udela sinteičkog ulja dok ostatak od 30% čine mineralna ulja, ovaj odnos od 70:30 je veoma dobar i to ulje se smatra kvalitetnim polusintetičkim uljem.
Nažalost, većina proizvođača na samom pakovanju ne naglašava ovaj odnos između sintetičkog i mineralnog ulja ali ukoliko zatražite od proizvođača ovu informaciju ona će Vam biti prosleđena.
Ono što čini jednu od glavnih razlika između običnog ulja koje se koristi kod četvorotaktnih motora i dvotaktola je to što dvotaktol ima hemijsku strukturu pomoću koje se vezuje za molekule benzina. Zahvaljujući ovome dvotaktol se uvek nalazi ravnomerno u celoj zapremini benzina. U slučaju da se obično ulje doda u benzin može doći do taloženja ulja na dnu rezervoara jer obično ulje nema tu sposbnost da se vezuje za molekule benzina.
Sledeće pitanje je u koji uslovima se koristi mineralni, polusintetički i sintetički dvotaktol?
Odgovor na ovo pitanje zavisi od uslova opterećenja agregata kao i maksimalnog broja obrtaja koje agregat može da dostigne.
Mineralna ulja koriste agregati koji ne dostižu veliki broj obrtaja i ne rade pod velikim opterećenjima, polusintetička ulja namenjena su za agregate koje dostižu do oko 10.000 O/min dok se za preko motore sa maksimalnim brojem obrtaja od preko 10.000 O/min preporučuje 100% sintetičko ulje. Nije pogrešno sipati 100% sintetičko ulje u agregat koji ima maksimalan broj od 5.000 – 6.000 O/min i koji ne trpi velika opterećenja i temperaturne razlike ali ovaj tip agregata neće uspeti u potpunosti pravilno da sagori i izbaci dvotaktol zbog čega može doći do nakupljanja gareži na prelivnim kanalima, čelu klipa, glavi cilindra i izduvnim kanalima što za posledicu ima opadanje performanci agregata.
Sa druge strane ako mineralni dvotaktol koristimo za agregate koji imaju veliki broj obrtaja može veoma lako da se desi da agregat na velikim obrtajima neće imati pravilno podmazivanje i da će doći do pregrevanja agregata.
Porizvođači dvotaktnih motocikala gotovo uvek daju preporuku za to koju marku, tip i procenat dvotaktola treba dodati gorivu i najbolje je pridržavati se preporuka proizvođača, ukoliko ipak niste sigurni oko izbora dvotaktola najbolje je kontakirati ovlašćenog dilera ili servis radi saveta.
Novi broj Bjbikers magazina ugledao je svetlost dana u digitalnom formatu. Broj 6 Bjbikers magaziina možete prelistati ovde.
